DOSYA SİSTEMİ YÖNETİMİ (MOUNT, LVM, FSTAB)

Kurumsal Linux sistemlerinde disk bölümlendirme, Logical Volume Manager (LVM) kullanarak esnek depolama alanları oluşturma ve sistemin açılışında otomatik bağlama (mount) konfigürasyonu.

Giriş: Fiziksel diskler (PV), Mantıksal Hacim Grupları (VG) ve Mantıksal Hacimler (LV) kullanılarak depolama alanını dinamik olarak yönetmek (Örn: canlı sistemde diski büyütmek) için LVM kullanılır. Bu, kurumsal Linux yönetiminin standart uygulamasıdır.

Bölüm 1: Disklerin Görüntülenmesi ve Klasik Bölümleme

Diskleri ve Dosya Sistemlerini Kontrol Etme

**Bağlı Diskleri Listeleme:** Sunucudaki tüm diskleri ve bölümleri (partition) listeler. Yeni eklenen diskler genellikle `/dev/sdb`, `/dev/sdc` gibi görünür.
```
sudo fdisk -l
```
**Kullanılan Alanı Görüntüleme:** Hangi dosya sisteminin ne kadar kullanıldığını (insan tarafından okunabilir formatta) gösterir.
```
df -h
```

Basit Bölümleme (Partitioning) ve Formatlama

**Diski Bölümleme (fdisk/gdisk):** `/dev/sdb` diskini bölümlendirme aracı ile açın (yeni diskler için `fdisk` veya modern sistemler için `gdisk` kullanılır).
```
sudo fdisk /dev/sdb
# 'n' (new partition) -> 'p' (primary) -> (varsayılan değerleri onaylayarak) -> 'w' (write and quit) komutlarını kullanın.
```
**Dosya Sistemini Oluşturma (Formatlama):** Yeni oluşturulan bölüme (Örn: `/dev/sdb1`) ext4 dosya sistemini kurun.
```
sudo mkfs.ext4 /dev/sdb1
```
**Geçici Bağlama (Mount):** Yeni dosya sistemini anlık olarak sisteme bağlayın (Örn: `/mnt/data` dizinine).
```
sudo mkdir /mnt/data
sudo mount /dev/sdb1 /mnt/data
```

Bölüm 2: Logical Volume Manager (LVM) ile Esnek Depolama

LVM, depolama alanını fiziksel donanımdan soyutlayarak, diskleri daha kolay büyütme/küçültme imkanı sunar. Bu, kurumsal ortamlarda standarttır.

Adım Adım LVM Oluşturma (PV, VG, LV)

**Fiziksel Hacim (PV) Oluşturma:** Bölümlenmiş diskleri (Örn: `/dev/sdb1`) LVM'e fiziksel hacim olarak hazırlayın.
```
sudo pvcreate /dev/sdb1
```
**Hacim Grubu (VG) Oluşturma:** Birden fazla PV'yi bir araya toplayan mantıksal bir havuz oluşturun. (Örn: `VG_DATA` isminde).
```
sudo vgcreate VG_DATA /dev/sdb1
```
**Kontrol:** `sudo vgdisplay` komutuyla VG'nin boyutunu kontrol edin.
**Mantıksal Hacim (LV) Oluşturma:** VG havuzundan uygulama veya veri depolamak için alan (Volume) kesin (Örn: 50GB'lık `LV_WEB`).
```
# 50 GB boyutunda bir LV oluşturma
sudo lvcreate -n LV_WEB -L 50G VG_DATA
```
**Dosya Sistemini Oluşturma (LV'yi Formatlama):** Oluşturulan LV'yi ext4 veya XFS (RHEL/CentOS önerilen) ile formatlayın.
```
sudo mkfs.xfs /dev/VG_DATA/LV_WEB
```
**LV'yi Bağlama:** LV'yi kalıcı olarak bağlanacağı dizine bağlayın (Örn: `/var/www/html`).
```
sudo mkdir -p /var/www/html
sudo mount /dev/VG_DATA/LV_WEB /var/www/html
```

Bölüm 3: Otomatik Bağlama Konfigürasyonu (/etc/fstab)

Sistemin her açılışında disklerin otomatik olarak doğru dizinlere bağlanması (`mount`) için `/etc/fstab` dosyası düzenlenmelidir. **LVM kullanırken, cihaz adları yerine LV yollarını kullanmak önerilir.**

FSTAB Düzenleme ve Kritik Parametreler

**Dosya Sisteminin UUID'sini veya LV Yolunu Öğrenme:** Güvenilirlik için disklerin/LV'lerin benzersiz kimliklerini (UUID) veya LVM'in sabit yollarını kullanın.
```
# LVM yolları
/dev/mapper/VG_DATA-LV_WEB
```

**`/etc/fstab` Dosyasını Düzenleme:** `sudo vi /etc/fstab` komutu ile dosyayı açın ve yeni satırı ekleyin:

#           
/dev/mapper/VG_DATA-LV_WEB  /var/www/html  xfs  defaults  0  0

Parametre	Açıklama
defaults	rw, suid, dev, exec, auto, nouser, async seçeneklerini içerir. (Standart kullanım)
0 (Dump)	Yedekleme yazılımlarının bu dosya sistemini yedeklemesi gerekip gerekmediği (0 = Hayır).
0 (Pass)	Sistem açılışında `fsck` ile dosya sistemi kontrolünün sırası (0 = Kontrol Etme).

**FSTAB Kontrolü ve Test Mount:** Dosyayı kaydettikten sonra, sistemi yeniden başlatmadan önce `fstab` dosyasını test edin.
```
# Tüm bağlı dosya sistemlerinin bağlantısını keser (Root ve /boot hariç)
sudo umount -a

# fstab'daki tüm girdileri yeniden bağlamayı dener (Hata varsa görünür)
sudo mount -a
```
**Kritik Uyarı:** `mount -a` komutu hata vermezse, sisteminiz yeniden başlatmada sorunsuz açılacaktır. Hata verirse fstab'ı düzeltmeden yeniden başlatmayın!

Kritik Uyarı (FSTAB): `/etc/fstab` dosyasında yapılan bir hata, sunucunun açılışta donmasına ve **Emergency Mode**'a geçmesine neden olabilir. Bu durumda, DSRM benzeri tek kullanıcı modunda (Single User Mode) açılıp, dosyayı düzeltmeniz gerekir. Bu yüzden her zaman `mount -a` ile test yapın.

← ÖNCEKİ: KULLANICI & SUDO | SONRAKİ: SYSTEMD & SERVİS YÖNETİMİ →